تایم لاینی از آثار برجسته زاها حدید

زاها حدید، معمار شهیر بریتانیایی در ۶۵ سالگی درگذشت. این طراح معروف، طیف وسیعی از ساختمان های باشکوه را در نقاط مختلف دنیا به یادگار گذاشت؛ معماری که در سال گذشته به عنوان اولین زن برنده مدال طلا سلطنتی بریتانیا انتخاب شد. او در سال ۱۹۵۰ در بغداد متولد شد و قبل از سال ۱۹۷۲ و رفتن به موسسه معماری لندن، در دانشگاه آمریکایی بیروت در رشته ریاضی تحصیل کرد. در سال ۱۹۷۹، شرکت خصوصی خود را در لندن پایه گذاری کرد و با خلق بناهای پیشگامانه به شهرتی جهانی دست یافت که اغلب از ساختارهای روسی الهام گرفته می شدند. در ادامه، یک تایم لاین از برجسته ترین آثار گذشته، حال و آتی حدید تهیه کرده ایم.

اولین پروژه مهمی که به زاها حدید سپرده شد و شهرت جهانی او را به همراه آورد؛ پروژه ساخت ایستگاه آتشنشانی ویترای آلمان در سال ۱۹۹۳ بود. ابتدا از این ساختمان به عنوان ایستگاه آتشنشانی استفاده می شد اما امروزه مکانی برای برگزاری نمایشگاه و رویدادهای مختلف است؛ بنایی که همچنان به عنوان هایلایتی از معماری معاصر می درخشد.

پروژه ۲۰۰۲ زاها حدید در دل کوه های Bergisel، یک سکو اسکی و امکانات ورزشی در جوار فضایی عمومی است. در قسمت عمومی پروژه، یک کافه مرتفع و یک تراس دیده بانی وجود دارد. فرم متمایز این مجموعه با ارتفاع ۵۰ متر، توپوگرافی شیب های اسکی را به سمت آسمان آلپ گسترش می دهد.

از بین ۲۵ شرکت معماری بین المللی، کمپانی بی ام و، طرح پیشنهادی زاها حدید را برای ساخت کارخانه خود در شهر لیپزیگ آلمان برگزید. طرح حدید به صورت یک سری سطح متصل و لب به لب بود که جدایی بین قسمت های مختلف مجموعه را محو می کند. حدید، یک سطح هم کف برای کارمندان، بازدیدکننده ها و اتومبیل ها طراحی کرد.

قبل از افتتاح مرکز علمی Phaeno در سال ۲۰۰۵، زاها حدید از این پروژه به عنوان جاه طلبانه ترین خواسته خود برای خلق پیچیدگی، پویایی و فضاهای سیال نام برد. حدید در ادامه اضافه کرد: درک طرح خارق العاده این مرکز نیازمند روش ها و مصالح دست نیافتنی بود که می بایست از دل تکنیک های ساخت وساز مرسوم بیرون کشیده می شدند. این پروژه، پیچیدگی رسمی و هندسی را با هم ترکیب کرده است؛ همچنین ساختار جسورانه و مواد اصیل را کنار هم قرار داده است. برای تحقق نتیجه حاضر، زمان و انرژی وافری صرف شده است.

در سال ۲۰۰۷، الهام از زبان معماری منحصربه فرد اشکال یخی طبیعی منجر به خلق یک سری ایستگاه در کنار رشته کوه شمالی اینزبروک شد. سقف ارگانیک سبک ایستگاه ها روی ستون های بتنی شناور است. شکل صاف و کج مجموعه، چشم اندازی هنرمندانه خلق کرده که تحرک و گردش را به نمایش می گذارد.

موزه ملی ماکسی رم که به هنرهای قرن بیست و یکم اختصاص دارد در سال ۲۰۰۹ مشغول به کار شد و موفق به دریافت جایزه استرلینگ گشت. یک مسیر پیاده روی خارجی، شکل ساختمان را دنبال می کند؛ در حالی که حجم های معلق مسیر به سمت پایین حرکت می کنند؛ به درون یک میدان بزرگ باز می شوند. در داخل بنا، تالار مرکزی مرتفع به فضاهای پذیرش موزه، کافه تریا، کتاب فروشی، تالار سخنرانی و گالری هایی منتهی می شود که میزبان نمایشگاه های موقتی هستند. مصالحی چون شیشه، فولاد و بتن، نمایی طبیعی به نمایشگاه ها هدیه کرده اند؛ در حالی که پنل های متحرک، طرحی انعطاف پذیر به نمایشگاه ها بخشیده اند.

خانه اپرا گوانگژو چین در ۲۰۱۰ راه اندازی شد. ساختمان از دو فرم مجزا تشکیل شده که به نظر می رسد قسمتی از یکدیگر هستند. پروژه نقش دروازه شهر، بهبوددهنده کاربریهای شهری و راه دسترسی به رود و اسکلههای مجاور را ایفا میکند. حاصل ترکیب سنن فرهنگی با شیوهای مدرن، ساختاری است که به کاتالیزور تحولات فرهنگی منطقه تبدیل شده است. ساختمان در قلب منطقه فرهنگی شهر قرار دارد. رویارویی شیشه، فولاد و بتن، ارتباطی بصری با رود پرل مجاور ایجاد کرده است.

آکادمی Evelyn Grace در بریکسون لندن در کنار گسترش تنوع آموزشی، خواستار افزایش محیط ساختمان در دل منطقه ای عمدتاً مسکونی بود. ساختمان، خودش را بنایی باز، شفاف و مهمان نواز معرفی می کند. این پروژه، جایزه استرلینگ ۲۰۱۱ را برای زاها حدید به همراه آورد.

مرکز ورزش های آبی، یک سال قبل از المپیک ۲۰۱۲ لندن ساخته شد. این مجموعه ۱۷۵۰۰ نفری قابلیت میزبانی مسابقات شنا، شیرجه و واترپلو را دارد. سقف فولادی مجموعه با آلومینیومی روکش شده که ۱۶۰ متر طول و ۹۰ متر عرض دارد و سه ستون بتنی از ساختار سه هزار تنی مرکز پشتیبانی می کنند.

مجموعه گلگسی سوهو با ۳۳۰۰ مترمربع مساحت، فضاهای اداری، خرده فروشی و تفریحی را در خود جای داده است. طرح این پروژه از شهر پکن الهام گرفته شده است. معماری مجموعه، ترکیبی از پنج جریان پیوسته است؛ حجم های شناور از طریق پله ای کشیده به هم وصل می شوند. این مؤلفه ها در تمام جهات با هم تطبیق داده شده اند؛ به گونه ای که یک معماری زنجیره نما خلق کرده اند. در معماری این مجموعه هیچ گوشه یا گذار ناگهانی که موجب شکسته شدن فرم سیال ساختمان شود؛ دیده نمی شود.

در سپتامبر ۲۰۱۳، درهای گالری سرپنتاین به روی عموم مردم باز شد. طی این پروژه، فروشگاه باروتی که از پل شمالی گالری سرپنتاین، هفت دقیقه فاصله داشت نیز بازسازی شد. دومین فضای نمایشگاهی انستیتو که در باغ های Kensington قرار دارد؛ شامل یک گالری اضافی، رستوران و محیطی عمومی است که به یکی از مقاصد فرهنگی شاد شهر تبدیل شده است.

در سال ۲۰۱۳، شاهد اولین شاهکار زاها حدید در هنگ کنگ بودیم؛ ساختمان ۱۵ طبقه دانشگاه پلی تکنیک هنگ کنگ که هر روزه پذیرای ۱۸۰۰ دانشجو و کارمند است. این بنا، تعبیری نو از ساختمان های چندطبقه است؛ حجم های سیال و مرتبط به هم که روحی ثابت بین آن ها برقرار است.

در سال ۲۰۰۷ بود که شرکت زاها حدید، برنده رقابت طراحی مرکز حیدر علیف باکو شد. حالا حاصل تلاش آنها، بنایی است که میزبان برنامه های فرهنگی کشور است. زاها حدید در جهت خلق ساختمانی سحرانگیز از اشکال سینوسی استفاده کرد که در کنار بافت معمولی شهر و معماری تاریخی آن جای گرفته اند.

درهای پارک و میدان طراحی سئول در مارس ۲۰۱۴ گشوده شد؛ یعنی هفت سال پس از این که طرح اولیه مجموعه با دستان توانای حدید کشیده شد. حامی پروژه، دولت کلانشهر سئول بود؛ پروژه ای که از آخرین و جدیدترین گرایش های طراحی بهره مند شد. این مجموعه، یک مرکز فرهنگی سرزنده است که قدرت اندیشه ساکنینش را دوچندان می کند.

طی مسابقه بین المللی که شرکت مدیریت زباله و محیط زیست Beeah در سال ۲۰۱۳ برگزار کرد؛ ساخت دفتر مرکزی جدید شرکت به تیم زاها حدید سپرده شد. این دفتر در شارجه، یکی از بزرگترین مراکز شهرنشینی امارات متحده عربی قرار دارد. طرح همه جانبه ساختمان، امکانات آموزشی و فضاهای نمایشگاهی را در خود جای داده است و شرکت را قادر به برقراری تعامل با مخاطبین بومی و بین المللی خود کرده است.

سال گذشته، زاها حدید از پلان دو برج ۴۴ طبقه رونمایی کرد که قرار بود در کنار ساحل طلایی استرالیا ساخته شود. این طرح، قسمتی از پروژه توسعه خلیج مارینر است که شامل ۳۷۰ واحد مسکونی است. در این پلان، یک سری امکانات فرهنگی مانند گالری هنر، موزه و باغ های مجسمه ای بیرونی نیز در نظر گرفته شده که مشرف به آب خلیج هستند.

بعد از یک رقابت بین المللی، مسئولیت ساخت پل دانجینگ به زاها حدید سپرده شد؛ پلی که بر فراز رود Tamsui تایوان گسترده خواهد شد. طرح حدید که حاصل همکاری با پل سازان متخصصی چون Leonhardt و Andra است؛ روی دهانه بزرگترین رود تایوان واقع خواهد شد و نقشی کلیدی در ارتقای زیرساخت های منطقه ایفا خواهد کرد.
بعد از انتشار خبر تأسف بار مرگ زاها حدید، نام های بزرگ دنیای معماری به این معمار مشهور ادای احترام کردند.
استودیو لیبسکیند: ما امروز معمار و همکاری خارق العاده را از دست دادیم. روح حدید در آثار و استودیو او زنده باقی خواهد ماند. قلب های ما مملو از اندوه شده است.
Francine Houben: خبر ناگهانی مرگ زاها حدید، شوک و اندوهی عمیق برجای گذاشت.
استودیو گانگ: ما بابت از دست دادن زاها حدید ناراحتیم، او یک نیروی حقیقی در دنیای معماری بود؛ شخصی که همچنان راهنمای ما و تربیت کننده نسل آتی معمارها خواهد بود.
جین نوول: استودیو AJN، خبر جانسوز مرگ زاها حدید را به خویشاوندان و تیم کاری اش تسلیت می گوید.
RPBW: تسلیتی صمیمانه به خانواده، دوستان و همکاران خانم حدید می گوییم.
SOM: زاها حدید، میراثی جاودانه از خود بر جای گذاشته است. صمیمانه با خانواده، دوستان و همکاران وی همدردی می کنیم.
شرکت معماری Safdie: ما در گرامیداشت استعداد خارق العاده زاها حدید به مردم دنیا می پیوندیم. او یک رهبر راستین بود.