-
معماری در اقیانوس آرام جنوبی: اقیانوسی از جزایر
در دهه ۱۹۵۰، ارتباط بندر سیدنی با جزایر واقع در جنوب اقیانوس آرام و کل دنیا گسترش چشمگیری یافت. کشتیهای اقیانوسی سفید شرکت Maston، مرتباً از طریق جزیره Suva راهی سانفرانسیسکو میشدند. همچنین، تردد کشتیهای بازرگانی کوچک برنز فیلیپ و وی آر کارپنتر نیز مشهود بودند؛ کشتیهایی که جزایر تاهیتی و کالدونیای جدید را به فرانسه وصل میکردند.
ملوانان و راهیاب های جسور از هشتصد سال قبل، اقیانوس آرام جنوبی را کشف کرده بودند. اولین بار، Melanesians و سپس Polynesians شناخته شدند. ملوانهای بیباک، هزاران مایل دریایی را میپیمودند تا جزایر دورافتاده و بکر را کشف کنند. اگرچه با خطراتی چون طوفانهای سهمگین و آتشفشان ها یا زمینلرزههای دریایی مواجه بودند اما همچنان بر کشف سرزمینهای جدید حارهای پافشاری میکردند.اولین کاشفان اروپایی، شیفته و مجذوب مردم بومی جزایر و سبک زندگیشان شدند. آنها معتقد بودند که افراد بیتمدن شریفی در بهشت زندگی میکنند؛ تصوری که به سرعت تمام دنیای غرب را تسخیر کرد.
از حولوحوش دهه ۱۸۰۰، کشتیبانان انگلیسی و تاجران چوب صندل نیز تحت تأثیر این همهمه قرار گرفتند و به تصرف جزیرهها علاقمند شدند. اقدامات انگلیسیها با ساخت کوچ گاههای کوچک ساحلی شروع شد؛ جاهایی که کلیساها و فروشگاههای عمومی برپا شدند. در ادامه راه، قدرتهای اروپایی به منظور تصرف منابع طبیعی به نگهداری از جزایر اصلی و بزرگ پرداختند. بدین ترتیب، جزایر Samoa آلمان، کالدونیای جدید و تاهیتی فرانسه و فیجی انگلیس، پذیرای ساختمانهای عمومی متحدین شدند.اقدامات اروپاییها در اقیانوس آرام جنوبی، عموماً ساده و بیپیرایه بودند؛ البته به جز استثناهایی که در انگلیس پدیدار شد؛ انگلیسیها اولین بار جزیره فیجی را در دهه ۱۸۲۰ سروسامان دادند. آنها با استفاده از زمینهای کشاورزی وسیع فیجی و خاک حاصلخیزش به کشت نیشکر روی آوردند؛ با شش هزار هندی قرارداد بستند که در سالهای ۱۸۷۹ تا ۱۹۲۰ در صنعت شکر برای آنها کار کنند؛ همانطور که در یکی از افسانههای خود معتقدند مرد سفیدپوست نمیتواند در مناطق استوایی کار کند. فیجی دارای منابع باارزش چوب نیز بود و چندی بعد با کشف معادن طلا، دولت انگلیس بیش از پیش به ساختوساز جزیره توجه کرد و فیجی از امکاناتی چون سربازخانه، ایستگاه پلیس، دادگاه و مدرسه برخوردار شد. ساخت یک بنای دولتی در سال ۱۹۲۸، ادارههای دولتی در سال ۱۹۳۹، فروشگاههای بزرگ و چندین ساختمان مجلل حاکی از اهمیت فیجی در منطقه بود. در سال ۱۹۱۴، هتل بزرگ آرام ساخته شد و به مکانی برای اسکان مسافرین ثروتمند ادواردین، مدیران منطقه و مالکان مزارع کشاورزی تبدیل شد.
تعارضات کنونی که در این جزایر مشاهده میشود؛ ناشی از لشکرکشی به این مناطق طی جنگ جهانی اول است. کشورهای متفقین دست به ساخت فرودگاههای نظامی و زیردریاییها زدند. بعد از اتمام جنگ، این آثار بهتدریج کمرنگ شد. تنها استثناها، جزایر کالدونیای جدید و تاهیتی فرانسه بودند.کالدونیای جدید تا قبل از رونق یافتن بازار نیکل، کاملاً دورافتاده بود تا اینکه در سالهای ۱۹۶۹ تا ۷۲، ثروت و شور و شوق جدیدی در جزیره اصلی منطقه، گراند ترا به راه انداخت. تاهیتی در سالهای ۱۹۶۰ تا ۱۹۹۶، پایگاهی نظامی برای انجام آزمایشهای اتمی بود که رفاه و زندگی آینده پلی نزیا فرانسه را به خطر انداخت.در دهه ۱۹۶۰ با استفاده از باندهای هواپیمایی نظامی سابق، هواپیماهای مسافری پا به این جزایر گذاشتند و لذت تماشای این تفریحگاهها را به مردم دنیا هدیه دادند. این تفریحگاهها اغلب در کنار ساحل یا حول یک استخر بنا میشدند و رایحه بومی سقفهای کاهگلیشان، حس شامه توریستها را نوازش میداد. سقف بلند ساختمانها یادآور خانه روسای قبایل قدیمی است که همگی در دل یک باغ سرسبز استوایی جای میگرفتند.
جنیفر تیلور، اولین شخصی بود که برای انتشار فرهنگنامه معماری در دهههای ۱۹۸۰ و ۱۹۹۰ از او تقاضا شد که خلاصهای از معماری اقیانوسی را گردآوری کند. تیلور با همکاری و همیاری جیمز کنر، حدود هفت سال به بررسی آثار معماری آرام جنوبی پرداختند و متوجه شد که در این راستا کوتاهی شده است و خیلی از ساختمانها در اثر آبوهوای مرطوب و حشرههای استوایی تخریب شدهاند.
بعضی از معماریهای دوران مستعمراتی به حیات خود ادامه دادهاند. به راستی که کلیساهای جزایر والیس و فوتونا، مجموعهای از تصاویر معماری محو نشدنی خلق کردهاند.معماری معاصر در این مناطق، بندرت به چشم میخورد. Gabriel Cayrol در دهه ۱۹۶۰ و ۱۹۷۰، چند ساختمان مدرن سفید در Noumea خلق کرد و گهگاهی نیز خانهای به سبک مدرن یافت میشود مثلاً آثار Douglas Snelling در Noumea و کالدونیای جدید و یا اثر پیتر استارتچبری در پورت ویلا. فرهنگسرای رنزو پیانو نیز در شبهجزیرهای جنگلی در نزدیکی Noumea قرار دارد. امکانات فرهنگی در یک طرف ساختمان جای گرفتهاند و در طرف مقابل، فضاهای مدور به سمت بالا رفته و استوانههایی سر به فلک کشیده شکل دادهاند. این ساختمان در بین تالابهای استوایی و جنگلهای بارانی، طرحی تندیسوار رقم زده است.
معماری در اقیانوس آرام جنوبی، دستاوردی قابلملاحظه است و در دل پرسپکتیو دورنمای منطقه، خالق شگفتی خواهد بود.
نظرات