پوکمون گو و تأثیر تکنولوژی واقعیت افزوده بر روی شهرها

واقعیت افزوده (Agumented Reality)، یک تکنولوژی جدید نیست. از اوایل دهه ۹۰، شاهد ظهور این تکنولوژی در اشکال مختلف بوده‌ایم و حدوداً از سال ۲۰۰۸ بود که اثر کاربردی آن بر روی دنیای معماری برملا شد؛ یعنی زمانی که مجله ArchDaily، اولین مقاله واقعیت افزوده در مورد پلاگین نرم افزار اسکچ آپ (ScetchUp) را منتشر کرد. این پلاگین به کاربر اجازه می‌داد که با دست خالی، یک مدل دیجیتالی را روی میز خود بچرخاند. اما چند هفته‌ای است که به اثر واقعیت افزوده بر روی نحوه تعامل ما با مکان‌های زندگی‌مان توجه شده است.
این امر از طریق محل‌های انجام بازی پوکمون گو (Pokemon Go) ممکن شده است؛ موقعیت‌هایی مبتنی بر واقعیت افزوده که به گیمرها اجازه می‌دهند؛ در دنیای واقعی، مخلوقات مجازی را مجسم کنند. با توجه به حجم استقبال کاربران توییتر و شبکه‌های اجتماعی چون اسنپ شات، اینستاگرام و واتساپ، نمی‌توانیم انکار کنیم که این بازی توجه ما را جلب کرده است؛ برخلاف بازی‌های مشابه ای که در گذشته انتشار یافته‌اند.

نتیجه این توجه، مردمی هستند که برای شکار پوکمون به خیابان‌ها کشیده شده‌اند. دیدن کاراکترهای محبوب روی صفحه تلفن همراه و در مقابل مکان‌های آشنا و دوست‌داشتنی خیلی جذاب است. این ابتکار شهری، نتیجه نقشه بازی است که توسط خود کاربران تولید شده است.
نخستین وظیفه بازی، طراحی لندمارک های دنیای واقعی به عنوان Pokestopys است؛ یعنی جاهایی که گیمر می‌تواند آیتم‌ها و امتیازهای بازی را کسب کند؛ یا طراحی مکان‌هایی به عنوان باشگاه که به گیمرها اجازه می‌دهند پوکمون ها را به جنگ هم بفرستند. این لندمارک ها از طریق اطلاعات کسب‌شده از کاربران بازی Ingress انتخاب شده‌اند.Ingress ، یک بازی مبتنی بر واقعیت افزوده است که پلتفرم آن با پوکمون گو هم سازگاری دارد. استفاده از یک نقشه مبتنی بر توانایی انسان بدین معناست که لوکیشن های مهم بازی به ساختمان‌های بدیهی و بناهای یادبود محدود نمی‌شوند؛ بلکه این لوکیشن می‌تواند نقاط بومی محبوب باشد مانند Famous Rays'Pizza یا The Face Above the alDoor (یک تندیس اعتقادی که روی سنگ بالای ورودی حفر می‌شود) و حتی نقطه‌ای که Flying Cat (یک دیوارنوشته کوچک که بالای دیوار آپارتمان حک می‌شود) نامیده می‌شود.
بدین ترتیب، تلاش برای شکار پوکمون ها می‌تواند به کشف ظرافت‌های معماری و فرهنگی ختم شود که شهر یا محله‌ای خاص را ساخته‌اند. حتی ساختمان‌های بدیهی هم ممکن است از دید بازدیدکننده‌ها، چشم‌اندازی مثبت تلقی شوند. بنابراین ممکن است که تعداد زیادی از کاربران پوکمون در کنار مرکز خرید ملی واشنگتن تجمع کنند؛ جایی که خدمات پارک ملی در کنار کمک به کشف پوکمون ها، یک یا دو نکته هم در مورد یادبودهای تاریخی به گیمرها یاد می‌دهد. پوکمون گو، نسخه مدرن Nolli است. Nolli، نقشه معروف قرن هجدهم رم است که محیط داخل و خارج فضاهای عمومی شهر را برجسته می‌کرد و فضاهای خصوصی را تیره نشان می داد. پوکمون گو سعی کرده که با استفاده از نمادهای Pokeball، توجه بیشتری به فضاهای عمومی داشته باشد.

اما در نهایت این هوشیاری‌ها چه اثری بر روی فضاهای عمومی می‌گذارند؟
برخلاف کارهای دنیای واقعی، پوکمون گو از منابع خیلی کمی استفاده می‌کند. پوکمون گو به تجهیزات خاصی نیاز ندارد. بنابراین انجام این بازی، بی‌نظمی چندانی برجای نمی‌گذارد و مقصدهای جدید بازی به تجهیزات جدیدی نیاز ندارند. تمام چیزی که یک فضا را برای انجام بازی پوکمون گو آماده می‌کند؛ اینترنت وایرلس است. پس جدای از حرکت آرام گیمرهایی که سرشان داخل تلفن‌های همراهشان است؛ گیمرها مزاحمت خاصی برای مکان‌های موردنظر ایجاد نمی‌کنند.
چیزی که ما می‌بینیم نشان می‌دهد که موزه‌ها، پارک‌ها و فروشگاه‌ها در حال تبدیل شدن به نقاط داغ پوکمون هستند و این فضاها در حال کسب کاربردی چندگانه می‌باشند. برای مثال، به نظر می‌رسد که در موزه‌های هنر، همراهی موفق قدردانی از آثار هنری و پوکمون گو شدنی است. زمانی که رویداد هنری موردنظر در حال جریان نیست؛ فضا برای انجام فعالیتی برخلاف کارایی متداول موزه ایده آل می‌شود.

اما همه Pokestop ها با هم برابر نیستند. در حالی که بعضی از موقعیت‌های خاص، ارزش‌های بدیع و منحصربه‌فردی دارند اما فضاهایی در جذب افراد بیشتری برای دورهمی و انجام بازی موفق هستند که سازگارتر و انعطاف‌پذیر می باشند. نکاتی که یک فضای پوکمون گو را موفق می‌کنند؛ چیزهای تازه‌ای نیستند. چنین مکانی باید یک محیط باز خوب باشد؛ مکان‌های راحتی برای نشستن داشته و به راحتی قابل دسترس‌ باشند؛ یعنی همان ویژگی‌هایی که تقریباً هر فضای عمومی را موفق می‌کنند. اما برخلاف میدان‌های سنتی که جلوه‌گر محرک‌های تاریخی و اقتصادی هستند؛ موفقیت یک فضای پوکمون در گروی مردم‌داری آن است. این فضاها، بهترین نواحی مناسب برای دورهمی هستند که در نزدیکی محل زندگی افراد قرار دارند. چیزی که تکنولوژی برای ما فراهم می‌کند؛ تهیه نقشه‌ای است که به ما می‌گوید چه تعدادی از مردم و به چه مدتی از فضاهای عمومی مختلف استفاده می‌کنند. بنابراین ادعایی غیرمعقول نیست اگر بگوییم که پوکمون گو باعث می‌شود؛ مردم به بررسی کارایی طرح فضاهای عمومی در زندگی واقعی بپردازند.
پلان شهر همیشه یک المان اساسی در بازی‌های پوکمون بوده است. در بیشتر شهرهای خیالی که طی بیست سال اخیر برای مرکز بازی‌های پوکمون ساخته شده است؛ باشگاه‌ها مهم‌ترین ساختمان‌ها بوده‌اند؛ سپس Pokecenterها و Pokemartها، سپس مکان‌هایی مانند خانه‌ها که برای انجام بازی ضروری نبوده‌اند اما کاراکترها و داستان‌های جانبی فراهم می‌کنند که برای همه مردم جهان آشنا و قابل‌باور هستند. این رتبه‌بندی ساختمان‌ها اغلب در اندازه بنا و طرح شهر بازتاب می‌شود. حالا این اولویت‌بندی برای فضاهای عمومی واقعی صورت گرفته است و باید ببینیم که سازمان‌دهی محله ما به چه نحوی این رتبه‌بندی را بازتاب می‌کند.

اما این فقط نقطه شروع است. آیتم‌هایی که در آینده به بازی اضافه خواهند شد؛ نبرد منطقه‌ای و یا انجام امور گروهی را ممکن می‌کنند. در حال حاضر، بازی توانایی تشخیص تفاوت‌های بین فضاهای عمومی و خصوصی را دارد. چه کسی می‌گوید که تکامل بازی، ویژگی‌های جدیدی به فضاهای مختلف اضافه نخواهد کرد؟ بیمارستان منطقه شما می‌تواند به زودی به یک Pokecenter تبدیل شود و گوشه فروشگاه شما به یک .Pokemart با هر تابع جدیدی که به بازی اضافه شود؛ این بازی بیشتر در محیط‌های مختلف جا می‌افتد. اگر بازی و اپلیکیشن های آتی با توجه به کاربران، نقشه‌های خود را توسعه دهند؛ مردم، فرصت بیشتری برای نفوذ در محیط‌هایی خواهند داشت که آن‌ها را اشغال کرده‌اند؛ بدون اینکه ریالی خرج کنند.
پوکمون گو، قطعاً اولین بازی است که موردتوجه بیشتر اپلیکیشن های واقعیت افزوده قرار خواهد گرفت و روی نحوه کارایی فضاهای دنیای واقعی اثر می‌گذارد. استفاده از نقشه تولیدشده توسط کاربر باعث می‌شود که با فضاهای عمومی با احترام رفتار شود؛ اتفاقی که شاید از زمان Nolli تکرار نشده است. تکنولوژی، راه‌های جدیدی خلق کرده که مردم را کنار هم جمع می‌کنند. حالا تکنولوژی مسیر گروهی جدیدی ایجاد کرده است که روی محل زندگی این گروه‌ها، اثر می‌گذارند.