مصاحبه با گوستاو پنا و پروژه چالش‌برانگیز طراحی ایستگاه‌های اتوبوس پیش‌ساخته

شرکت محلی گوستاو پنا، طراحی شبکه جدید ایستگاه‌های اتوبوس شهر بلوهوریزانته برزیل را بر عهده گرفته بود. تیم طراحی با موانع متعددی مواجه شد؛ از کمبود بودجه تا آشوب‌های شهری که در اثر عدم مدیریت صحیح جام جهانی ایجاد شدند. در پاسخ به این مشکلات، گروه طراحی تصمیمی خلاقانه گرفت؛ آن‌ها دست به طراحی ایستگاه‌هایی پیش‌ساخته زدند که طبق آرای عمومی برنده جایزه A+ Awards سال گذشته شد. در ادامه، معمار پروژه Oded Stahl در رابطه با شکست‌ها و موفقیت‌های این پروژه جذاب صحبت می‌کند.

لطفاً کمی در مورد پیشینه گوستاو پنا توضیح دهید؟

گوستاو پنا، شرکتش را در سال ۱۹۷۴ راه‌اندازی کرد و هم اکنون قریب به چهل سال است که در ایالت میناس گرایس و در زمینه معماری فعالیت می‌کند. رابطه پنا با میناس گرایس خیلی محکم است؛ این ایالت را به عنوان ماهیچه کاری برزیل می‌شناسیم. در میناس گرایس، چشم‌اندازهای کوهستانی و معادن فراوانی به چشم می‌خورد؛ قسمتی از این خصیصه در معماری پنا کاملاً مشهود است؛ در اشکال، مصالح و رنگ‌هایی که استفاده می‌کند.

شما در وب‌سایتتان ادعا کرده‌اید که معماری، کلید شکل‌گیری هویت یک کشور است. آیا هدف شما بر پایه حفظ فرهنگ اصیل برزیل استوار است یا در پی خلق ایده‌هایی نو در کشور هستید و یا ترکیبی از هر دوی آن‌ها؟

برزیل فرهنگی نسبتاً جدید دارد که هنوز در حال شکل گیری است. ما سعی می‌کنیم که  از میراث‌های پرتغالی دوری کنیم یا اینکه حداقل بعضی از چیزهای خاص و بومی را بهبود دهیم. ما معتقدیم که معماری در این زمینه نقشی بزرگ دارد و در پروژه‌هایمان تلاش می‌کنیم تا با مردم، فرهنگ و سرزمینشان ارتباط برقرار کنیم. ما به عنوان یک راهنما و یاور در راستای خلق هویتی نو برای موجودیتی نو فعالیت می‌کنیم.

برای طراحی ایستگاه‌های BRT، شرکت شما بیان کرد که از محرک‌های بصری اجتناب می‌کند. ممکن است که کمی بیشتر در موردش صحبت کنید؟

خیابان‌های ما، هم‌اکنون از نظر بصری بسیار آلوده هستند. ترافیک‌های سنگین، اتومبیل‌ها، اتوبوس‌ها، مردم و اشیای مختلفی در خیابان‌ها و پیاده‌روها وجود دارد. ما فکر کردیم که باید با این‌ها یکدست شویم؛ اما بهترین راه برای این ترکیب چه بود؟ این کانسپت در ذهن ما شکل گرفت: فقط یک اتوبوس دیگر! ما سعی کردیم که ایستگاه‌ها را به شکل اتوبوس طراحی کنیم؛ نه اینکه یک المان دیگر معرفی کنیم؛ بلکه از چیزی استفاده کردیم که از قبل در خیابان وجود داشت.

اجازه دهید؛ وارد جزئیات طراحی پیش‌ساخته شویم و اینکه چگونه این سیستم ‌BRT در آینده گسترش می‌یابد؟

این پروژه، معرفی یک سیستم حمل‌ونقل جدید بود که با طرحی مفید و کارا گره خورد؛ برای مردمی که پولی برای خرید اتومبیل ندارند. از این رو ما می‌خواستیم؛ حسی مدرن و مطلوب برایشان خلق کنیم. پس به سمت متد ساخت پیشرفته‌ای رفتیم که پیش‌ساخته نامیده می‌شود. این شیوه، هنوز در برزیل نامرسوم است اما به ایجاد فضایی مدرن، شیک و مطلوب کمک می‌کند؛ همچنین باعث کاهش هزینه نیز می‌شود؛ پس می‌تواند در آینده هم تکرار شود.در پایان، ما مجبور به سازش بودیم؛ بعضی از قسمت‌ها که پیش‌ساخته بودند و بعضی از مراحل کار هم که یدی بودند و در سایت انجام شدند؛ دستمزد کارگر در برزیل خیلی پایین است. به هرحال، این پروژه یک شروع بود و برای ما ماجراجویی، زیرا ما تا به حال دست به انجام پروژه‌های پیش‌ساخته با این نوع مواد و هندسه نزده بودیم. این پروژه، یک تجربه برای ما بود که در آینده همراه ماست؛ ما حتماً سعی خواهیم کرد تا پتانسیلش را به مشتری‌ها و شهرداری‌ها معرفی کنیم.

بزرگ‌ترین چالشی که با آن مواجه شدید؟

بدون شک مشکلات اقتصادی، مشتری طرح شهرداری بود و  با بودجه خیلی محدودی مواجه بودیم. ما تلاش کردیم که از پشت پروژه بزنیم و المان‌های غیرضروری را حذف کنیم تا در نهایت فرمی کارا و مینیمال برجای بماند. از مصالح و کارگران بومی استفاده کردیم که به کاهش هزینه کمک کرد. چالش دیگر، ساخت‌وساز در سایت بود. این یک طرح اولیه بود که چندین بار تکرار شد تا به هدف نهایی برسد. بنابراین ما مجبور بودیم که به روش‌های ساده و خیلی کم‌هزینه برای طراحی، تولید و ساخت فکر کنیم.

می‌توانید در مورد کاربرد شیشه به عنوان ماده اصلی این پروژه توضیح دهید؟

بله، شفافیت و روشنی برای ما خیلی مهم بود. هدف ما این بود که ایستگاه تا حد ممکن باز باشد چون بین دو لاین بزرگراه قرار دارد و ما می‌خواستیم که حس امنیت را به مردم القا کنیم؛ در حالی که در وسط بزرگراه هستند. ایستگاه، مکانی کاملاً روشن و پیدا است. شیشه به کاهش مخارج و پایداری نیز کمک می‌کند چون فضای داخلی ایستگاه به‌طور طبیعی روشن می‌شود. ایستگاه دارای تهویه طبیعی نیز می‌باشد چون در ساخت آن از ورقه‌های فلزی سوراخ‌سوراخ استفاده شده است؛ پس به تهویه یا کنترل هوا نیاز ندارد.

آیا از زمانی که این ایستگاه‌ها ساخته شده‌اند؛ تغییری می‌بینید؟ آیا تعداد افراد بیشتری از آن‌ها استفاده می‌کنند؟

این ایستگاه‌ها از ژوئن ۲۰۱۴ افتتاح شدند. ابتدا مورد انتقاد قرار گرفتند. این نکوهش‌ها در مورد خود ایستگاه نبود؛ بلکه در رابطه با سیستم جدید بود چون مسیر حرکت اتوبوس‌های موجود در شهر را تغییر داده بود. در شروع کار، این یک چالش بزرگ برای مردم محسوب می‌شد. بعد از مدتی، حالا می‌توانیم ببینیم که این ایستگاه‌ها به بهبود ارائه خدمات کمک کرده‌اند؛ مدت زمانی که افراد در سفر هستند را کاهش داده‌اند و خود اتوبوس‌ها نیز باکیفیت‌تر شده‌اند. حالا روزانه ۵۰۰۰۰۰ نفر از این ایستگاه‌ها استفاده می‌کنند؛ این یک نتیجه خوب است.

برنده شدن در A+ Award برای شما چه معنا و مفهومی دارد؟

ما بابت این جایزه خیلی خوشحالیم. این جایزه برای ما حکم یک ایستگاه بازرسی را دارد که ببینیم در رابطه با اتفاقات نقاط مختلف دنیا در کجا ایستاده‌ایم؛ در واقع یک شناخت فوق‌العاده برای ماست. برنامه A+ Awards قادر است که کار و پیغام ما را به مردم، فرهنگ و بازار کشورهای دیگر مخابره کند؛ بازارهایی که راهی غیر از این برای رسیدن به آن‌ها نداریم. شاید مشکلاتی که ما در برزیل با آن‌ها درگیر هستیم؛ در جاهای دیگر نیز مطرح باشند.